Cumartesi, Ocak 07, 2006

YAYIN: Ethnoarchaeological Investigations in Rural Anatolia, Vol. I.
T. Takaoğlu (Ed.), Ege Yayınları, 2004, Istanbul.

İçindekiler:
Jak Yakar: Ethnoarchaeological in Rural Anatolia
Turan Takaoğlu: Ethnoarchaeology in Turkey: a historical approach
Lisa Hopkins: Agriculture and economy in a highland village: an Ethnoarchaeological approach
Adnan Diler: Tradition and cahange in olive oil processing in rural Caria
Tomris Bakır: Domestic pot making in Yiğitbaşı village in northeast Anatolia
Füsun Ertuğ: Pottery production at Uslu in the Elazığ Region
Billur Tekkök: The pottery workshops at Eceabat in northwest Anatolia: the Hellenistic and Roman traditions continue
Hamza Gündoğdu: Patterns of black amber bead making in northeast Anatolia
Rüstem Aslan and Stephan Blum: Darı Köy Ethnoarchaeological investigations in to the emergence of archeological variability
Nurcan Yalman: Ethnoarchaeological research and “settlement logic”





USLU KÖY (ELAZIĞ) ÇANAK-ÇÖMLEK YAPIMI HİKAYESİ 1980-1984

Uslu Köy, Elazığ'ın Sivrice ilçesine bağlı, yaklaşık 1500m yükseklikte bir dağ köyüdür. Pelli, İsolar ve Nurgüze derelerinin birleşmesiyle oluşmuş bir çayın aktığı vadi kenarına kurulmuştur. Köyün ekonomisinde tarım ve hayvancılığın yanı sıra çömlekçilik önemli bir yer tutar. Malatya İmamoğlu kazılarına katıldığım sırada bu çevrede kullanılan tüm çanak çömleklerin Uslu Köy'den geldiğini öğrendim. Uslu köyü ziyaret ettiğimde çömleklerin kadınlar tarafından çok ilginç bir yöntemle yapıldığını gözledim. Kadınların 'kalıp' adını verdikleri yaklaşık 30-40 cm çapında üstü düz, dibi yuvarlatılmış konik, pişmemiş topraktan altlıklar üzerinde simit şekline getirdikleri kili yükselterek, kalıbı ayak parmaklarıyla çevirerek şekil vermeleri kada r, tüm ürünleri açık ateşte pişirmeleri de çok ilginçti.


Bu ürünlerin ünü sadece Doğu Anadolu'da değil Orta Anadolu'da da yayılmıştı. Bu kaplar pişirimden sonra köyün erkekleri tarafından katırlara yüklenerek köy köy dolaşılarak ya da trenle uzak mesafelere gidilerek özellikle buğdayla takas edilmekteydi.


Daha çok güveç, çanak ve testi formları pazarda satılmakla birlikte Uslu Köy'de 30'a yakın farklı formun kadınlar tarafından üretildiği gözlenmiştir. Bu kaplar üzerinde çizi bezeme, noktalarla yapılan süslemeler ya da güveçlerde kabartma kaş bezeme yaygındır. Evlerin alt katlarında rastlanan, yaklaşık 1 m. çapında, 2 m. yükseklikteki 'petek' de denilen pişmemiş topraktan ambarlarda da kabartma süslemeler görülür.

1981-82'de köye birkaç ziyaretten sonra bir senaryo yazıldı ve Uslu Köy'de çanak çömlek yapım yöntemi 1984'te profesyonel bir ekiple filme alındı (Uslu Köy Masalı). Bu film Kültür Bakanlığı 1984 Belgesel Ödülünü de kazandı. 2004'de Uslu Köy çömlekçiliği notları bir yayına dönüştü ve Turan Takaoğlu tarafından derlenen Ethnoarchaeological Investigations in Rural Anatolia’da yayımlandı.

Hiç yorum yok: